Thưởng thức tinh hoa trái cây Việt tại vườn

Sau khi dự hội nghị xúc tiến thương mại và du lịch với chủ đề: “Vải thiều Lục Ngạn – Tinh hoa trái cây Việt” do UBND huyện Lục Ngạn tổ chức ngày 7/6, chúng tôi bắt đầu chuyến trải nghiệm 2 ngày 1 đêm tại thị xã Chũ và huyện Lục Ngạn (Bắc Giang).

Chị Nguyễn Thị Uyên, Phó Giám đốc HTX Du lịch cộng đồng Garden Việt là người dẫn đoàn trân trọng: "Chúng tôi muốn khách không chỉ đơn thuần đến vườn hái vải mà để có một mùa hè đúng nghĩa và hiểu được gốc rễ của đặc sản Việt”.

Chiều đầu tiên, đoàn chúng tôi tham quan và trực tiếp hái vải tại vườn vải theo chuẩn VietGAP tại xã Giáp Sơn, huyện Lục Ngạn. Các thành viên được tự tay hái vải, ăn ngay tại vườn với sự phấn khích khi lần đầu được trải nghiệm.

Anh Nguyễn Trung Hiếu, ngoài 50 tuổi, trưởng đoàn chia sẻ: "Tôi sống sinh sống ở thành phố Bắc Giang qua nửa đời người, cách Lục Ngạn chỉ hơn 40 km mà đến nay mới biết cái vui của việc đến vườn hái vải. Trước giờ chỉ biết ra chợ mua về. Nhưng nay được đặt chân tới nơi trồng, được tận tay hái, nếm vị ngọt còn đọng cả mùi đất nơi đây tôi mới hiểu vì sao người ta gọi vải thiều Lục Ngạn là tinh hoa trái cây Việt".

Chị Trần Thị Thanh Hiền, một giáo viên ở thành phố Bắc Giang cùng con gái đi theo đoàn trò chuyện: "Tôi muốn con gái được tận mắt nhìn thấy những giá trị của lao động. Quả vải là kết tinh của bao công sức, không phải giống như bán trong siêu thị".

"Tôi đưa cháu về đây để chúng tận mắt thấy quả vải mọc như thế nào. Tôi muốn chúng hiểu, để ăn một quả ngọt là cả chuỗi lao động cực nhọc phía sau để chúng phải biết trân trọng”, ông Đệ, người thành phố Bắc Giang chia sẻ

Đêm nhà sàn và tiếng hát còn vang mãi

Tối đó, đoàn trở về khu lưu trú cộng đồng Garden Việt tại phường Thanh Hải, thị xã Chũ. Khu nhà sàn gỗ mái lá cọ giữa triền đồi thoai thoải, nép bên những rặng hoa rừng và hàng dừa cổ thụ mang đến một cảm giác rất riêng, yên tĩnh, gần gũi và thanh bình.

Trong ngôi nhà sàn rộng có sức chứa gần 40 người, sàn gỗ mát lạnh, những chiếc nệm được trải ngay ngắn, quạt gió lặng lẽ, tiếng côn trùng rả rích. Buổi tối hôm đó, chúng tôi không ăn cơm mâm như thường lệ mà tổ chức bữa tiệc nướng nhỏ ngoài sân. Những con cá suối được bà con bắt ở khe đá, tẩm ướp vừa miệng, nướng thơm lừng trên than hồng. Rau rừng, cà tím, thịt lợn bản…, tất cả đều là thực phẩm sạch của vùng, được chính các hộ dân địa phương cung cấp.

Khi bữa tối khép lại trong sự yêu thương, ấm áp, không ai bảo ai, mọi người cùng ngồi quây quần hát cho nhau nghe. Anh Nguyễn Trung Hiếu – trưởng đoàn vốn là người yêu ca hát, thường xuyên góp giọng trong các buổi gặp mặt tập thể đã khiến cả sân nhà sàn lặng đi khi những làn điệu dân ca quan họ vùng Kinh Bắc được cất lên da diết, sâu lắng.

Không phải ca sĩ chuyên nghiệp nhưng tiếng hát của anh Hiếu giữa đồi núi, giữa màn đêm lấp lánh đom đóm và tiếng côn trùng xa gần như dội vào lòng mỗi người một dư âm rất thật. Có người ngân nga theo, có người lặng im nghe, có người lấy điện thoại ghi lại như một kỷ niệm khó quên giữa mùa vải.

Tối đó, chị Hiền và bé Thảo – cô học sinh lớp 8 ngủ ngay bên góc trái nhà sàn. Bé Thảo thì thầm: "Ở đây không có điều hòa, nhưng con thấy mát. Không có điện thoại, nhưng con lại thấy vui”. Tiếng cười khúc khích của Thảo vang trong bóng đêm, như tiếng hè đang đến thật gần.

Du lịch cộng đồng gắn chặt với văn hóa bản địa

Sáng hôm sau, chúng tôi dùng bữa nhẹ tại vườn với món mỳ Chũ, đặc sản nơi đây, một món ăn đơn giản nhưng rất “đi vào lòng người” khi được thưởng thức giữa vườn cây mát rượi. Từng sợi mỳ dai, thơm mùi gạo mới, bên cạnh là ấm nước lá vối được trồng tại vườn, thơm nhẹ và ngòn ngọt. Cách bày biện dân dã, chiếc bàn tre, đôi đũa mộc khiến bữa sáng quê thêm phần đặc biệt.

Sau bữa sáng, đoàn lên đường tham quan chùa Sẻ - điểm du lịch tâm linh, nơi người dân trồng vải thường tới vào đầu vụ để cầu mùa màng thuận lợi. Khói hương bảng lảng, những lời khấn nhẹ vang trong không khí trong veo đầu ngày.

Rời chùa, chúng tôi tới làng nghề mỳ Chũ ở Thủ Dương (xã Nam Dương). Mùi bột gạo thơm thoảng trong nắng, những sợi mỳ trắng ngà được phơi trên các giàn tre, gió luồn khe khẽ. Bác Liên, một người làm mỳ hơn 30 năm chia sẻ: "Làm mỳ cũng như làm vải, phải thức sớm, phải kiên nhẫn, phải sạch và đúng quy trình mới cho sợi mì dai, thơm ngon”.

Cuối hành trình, cũng trong thôn Thủ Dương, đoàn ghé vườn nho hạ đen trồng theo tiêu chuẩn VietGAP. Lá nho xanh dày, từng chùm quả ngọt dịu lấp ló sau giàn, báo hiệu một mùa bội thu.

Trước khi chia tay chúng tôi, chị Nguyễn Thị Uyên – người đồng hành cùng đoàn suốt hai ngày chia sẻ: "Cái khó nhất là khâu lưu trú. Vài năm gần đây mới có Garden Việt và một số hộ mạnh dạn cải tạo nhà để đón khách. Nếu muốn phát triển bền vững, cần có sự đầu tư bài bản và giữ được chất chân thật, không bị thương mại hóa quá mức”.

Chị Uyên chia sẻ thêm: "Chúng tôi đang khuyến khích các hộ dân trồng vải liên kết, phát triển du lịch cộng đồng nhưng phải có kiểm soát, gắn chặt với văn hóa bản địa. Vải thiều thị xã Chũ và vải thiều Lục Ngạn là thương hiệu, nếu biết kết hợp với du lịch trải nghiệm sẽ là câu chuyện hấp dẫn hơn nữa".

Có lẽ điều giá trị nhất trong hành trình không phải là ăn bao nhiêu quả vải, chụp bao nhiêu tấm hình mà là cảm nhận được mồ hôi của người làm vườn, vị ngọt của đất, hơi thở của rừng và ánh mắt tự hào của những con người đang từng ngày giữ lại mùa quả chín cho quê hương.

Một mùa vải nữa lại đến. Và nơi đây không chỉ có vải thiều, mà còn có những người âm thầm giữ hồn trái cây Việt, để tinh hoa ấy không chỉ là sản phẩm, mà là ký ức, là trải nghiệm, là niềm tin bền chặt vào đất và người nơi đây.